Dejtonska Bosna i Hercegovina –novi Berlinski zid međunarodne zajednice?

Sažetak

Pad Berlinskog zida ne predstavlja kraj podjela na relaciji Istok – Zapad, već njihovo premještanje u nove geografske okvire. Raspad komunizma i, skupa s njim, jugoslovenske federacije, predstavljao je priliku za pomjeranje geopolitičkih rasjeda iz epicentra Evrope na njenu periferiju. Još od Drugog svjetskog rata lideri Antifašističke koalicije imali su dogovor „o našim poslovima na Balkanu“ (Siracusa, 1981: 381), dijeleći Jugoslaviju na zapadnu i sovjetsku zonu uticaja (Šulce, 2002). Funkcionalni odraz ove podjele iskazat će se raspadom Jugoslavije, te ostankom Srbije u istočnoj, odnosno Slovenije i Hrvatske u zapadnoj političkoj hemisferi. Balkanska granica između novog Zapada i Istoka bit će postavljena u Bosni i Hercegovini čiji je preovlađujući, bošnjački demografski supstrat, pretvoren u živi politički zid. Takav razvoj događaja osiguran je dozvoljenim ratom protiv Bosne i Hercegovine kojim je izmjenjena politička zbilja ove zemlje, ostavljene na marginama Evrope. Formirana „na osnovi kršćanskih vrednota“ (Davie, 2005: 23) i logici bolne ali realistične obnove vlastite kršćanske sadržine (Branch, 2009), Evropa se nije mirila s mogućnošću preovlađujuće muslimanske države u svojim okvirima. Unitarna Bosna i Hercegovina, onda i danas, tumačila se kao eufemizirana politička dominacija Bošnjaka. S tim u vezi rat protiv Bosne i Hercegovine međunarodni donosioci odluka okončali su mirovnim sporazumom, kojim su izgrađena dva nova geopolitička zida: prvi – na zapadnoj hemisferi Bosne i Hercegovine – razdvajao je Evropu od njenog muslimanskog ostatka dok je drugi, na istoku zemlje, tenziju između Zapada i Rusije amortizirao umetanjem bošnjačke demografske tampon zone. Povijesno je pitanje može li se mirovni ugovor smatrati valjanim ukoliko “prešutno sadrži povod budućem ratu” (Kant, 2000:115), odnosno da li međunarodna zajednica, kreirajući bosanski mir, stvara uslove njegove suprotnosti.